(Over)leven aan de top: 10 principes van de reëel bestaande bestuurscultuur
Op maandag 1 juli is het tweede boek van ‘De top kijkt om’ verschenen. Dit boek bundelt twintig gesprekken met voormalig bewindspersonen en oud-topambtenaren. Op basis van deze gesprekken hebben betrokken wetenschappers Caspar van den Berg en Paul ’t Hart tien leefregels opgesteld. Het zijn de met schade en schande verworven lessen van veteranen in de Haagse biotoop die hoge toppen en diepe dalen hebben meegemaakt.
De regels passen niet altijd bij de formele of juridische verwachtingen, het zijn de principes van de reëel bestaande bestuurscultuur. Dit type leefregels staat niet altijd op papier en in inwerkdossiers: het zijn de lessen die bestuurders en ambtenaren aan elkaar vertellen. Ze werken als een gids voor iemand die verder wil komen en iets wil bereiken.
-
Werk hard - harder dan de meeste anderen - want ‘druk zijn’ is een sociale norm, en zo blijf je niet achter bij je concullega’s in de ministerraad of de bestuursraad.
-
Weet waar het over gaat - want als je inhoudelijk ‘leeg’ blijft, kun je het echte verschil niet maken.
-
Weet hoe je bestuurlijk en politiek van A naar B kan komen - want in de labyrinten van Den Haag verdwaal je zonder geavanceerde know-how.
-
Lees en respecteer de mensen met wie je het moet doen - want de meeste pain and gain vinden hun wortels in de kwaliteit van relaties die je onderhoudt.
-
Zorg vooral dat je je bewindspersonen (respectievelijk: ambtelijke top) niet van je vervreemdt - want alleen door samen optrekken kun je Haagse geschillen goed doorkomen.
-
Maak geen brokken en verras niemand ooit ergens mee - want het leven aan de top is al onzeker genoeg.
-
Een probleem pijnloos oplossen loont meer dan een probleem ongezien voorkomen - want regeren is, het adagium van vooruitzien ten spijt, vooral reageren.
-
Lever waarvoor je aan de lat staat - want alleen dan zullen anderen je respecteren (en kun je van hen met gezag hetzelfde vragen).
-
Weet op welk kompas je vaart - want anders ben je moreel kwetsbaar en raak je strategisch stuurloos.
-
Wees sneuvelbereid - want het kan je zomaar gebeuren.