De Staat van het Onderwijs
Eigenlijk is het alleen maar positief gevallen.
Ik bedoel, ik heb daar ook verder geen...
De bewindslieden zullen ook
nog niet lang gezeten hebben.
Was er nou in 2007 een nieuw kabinet?
Plasterk zat er, Van Bijsterveldt, of zelfs...
Ja? Die zaten er ook nog niet zo lang.
En als bewindslieden er kort zitten...
dan is de Staat van het Onderwijs...
helpt hen.
Zeker als het...
-Agendeert.
Als het niet zo...
-Ze zijn nog niet part of the problem.
Dat verandert in de loop van de tijd.
Als ze er langer zitten,
is het voor hun gevoel...
en misschien ook wel voor degenen
die hen er op aanspreken...
is het iets wat hun verantwoordelijkheid
meer is dat het zo geworden is.
Want die Staat van het Onderwijs
is in het begin...
Als die dan negatief is, is het
geen probleem om met ze te spreken.
Maar je merkt in de loop van de jaren,
als ze langer blijven zitten...
dat ze dat moeilijker vinden als er
negatieve dingen te constateren zijn.
Hou je ook rekening met...
Want die framing van zoiets
als Staat van het Onderwijs...
dat is toch echt wel een zeer belangrijke
interventie die je ieder jaar weer doet.
Hou je dan ook rekening met de politieke
verhoudingen op dat moment?
Hoe zo'n minister in de Kamer
en dit en dat?
Of heb je zoiets van:
'Jongens, wij zijn onafhankelijk.
Ze kunnen het leuk vinden, het kan hen
goed of niet goed uitkomen...
maar wij vertellen gewoon
wat we denken te moeten vertellen'?
Of wordt daar geslepen
aan die boodschappen...
in relatie tot de politieke verhoudingen
van het moment?
Nee. Ik denk... Het onderwijsverslag
wordt intern in de inspectie gemaakt.
Dus in mijn tijd,
dat zal nog zo zijn...
Een afdeling kennis die werkt met de data,
die verwerkt alles.
Dan zit daar iemand
die dat allemaal verzamelt...
de stukken die geschreven worden...
en die is echt niet geënt op
een politieke staat..
Dat snap ik. Dat is gewoon
het maken van je rapport.
Dat staat in de Staat van het Onderwijs.
Dat wordt op een gegeven moment samengevat.
En dan komt natuurlijk wel
de hele kwestie van:
Wat wordt nou de boodschap?
Wat doen de voorlichters dan?
En waar wordt nou het accent op gelegd?
Ja, dat wordt niet echt politiek.
Dat wordt ook...
Vergeet niet: een inspectie zit
tussen het veld en de politiek.
Tussen het veld en de politiek.
Want je sprak al snel even
het woord onafhankelijk uit.
Natuurlijk is een inspectie wel afhankelijk
van data, van gegevens enzovoort.
En van wetten vooral.
Maar de inspecteurs voelen
het woord onafhankelijkheid...
veel meer in relatie tot besturen,
tot scholen.
Die komen daarmee in aanraking.
Die voelen daar meer de druk.
Terwijl in de leiding van de inspectie
wordt vaak gedacht:
Het gaat vooral over de minister
die dan iets wil of niet wil.
Ja.
Dankzij mijn voorgangers
is er een hele goede afspraak...
binnen de Inspectie van het Onderwijs
en het Ministerie van Onderwijs.
Er is een regeling en daarin zijn de randen
van de onafhankelijkheid opgezocht.
En daar is de Inspecteur-Generaal
dan wel gehouden aan...
dat als hij of zij denkt
dat iets controversieel is...
dat het tien dagen van tevoren gemeld wordt
aan de Secretaris-Generaal.
Maar geen enkele publicatie kan...
-Tegengaan.
Ja, of in een la terechtkomen.
Dus dan kan de inspectie het publiceren.
Heb je zo'n kritieke situatie meegemaakt?
Het enige wat ik uit die regeling
meegemaakt heb...
Ik vond het ook heel fijn hoor,
om met die wetenschap te werken.
Er was ooit een situatie dat
in een Staat van het Onderwijs...
die is natuurlijk van tevoren
in concept klaar...
en ook de minister krijgt die te zien
als er een concept is.
En toen kreeg ik een keer
van een minister de tekst terug...
met heel veel rood, zal ik maar zeggen.
Ik weet niet eens of dat letterlijk rood was.
En dat waren nog aanpassingen
in de stijl...
maar ook hier en daar wat grotere punten.
En van een paar van die punten
heb ik gezegd:
Dat kan ik alleen maar overnemen als ik
dat ook, want dat stond ook in de regeling...
als ik dat ook aan
de Tweede Kamer rapporteer.
Dat dat wijzigingen zijn
die door u aangegeven zijn.
En ja, dat...
Dat wil natuurlijk
een bewindspersoon niet.
Ergens heb ik ervaren...
Dat ik zo later binnenkwam...
en dat ik uit de praktijk kwam...
hielp mij om toch in zekere zin
laconiek te zijn.
Ik kende niet...
-Je bent nooit DG geweest.
Nee, en ik kende ook niet die, die ik later
natuurlijk wel zijdelings leerde kennen...
al die onrust die kan ontstaan om iets
wat dan speelt op een gegeven moment.
Dat kende ik niet uit ervaring.
Maakte jij onderdeel uit van de bestuursraad?
-Ja.
Want ik weet dat dat wel
een discussie altijd is.
Ja, veel mensen hebben me
daar ook op aangesproken.
'Wil je dat?
Ben je je onafhankelijkheid kwijt?'
Ik wist echt niet waar de mensen het
over hadden. Ik vond het heel plezierig.
Ik vond het plezierig
om de collega's te leren kennen.
Ik vond het ook plezierig
om te weten wat hun werk was...
en hoe bepaalde dingen liepen of welke wetten
in voorbereiding waren en hoe dat zat.
En ook aan te geven wat vanuit onze kant
dan mogelijkheden of moeilijkheden waren.
Ik heb echt never nooit ervaren
dat het een moeilijke positie is.